Zdrowie fizyczne człowieka to nie tylko prawidłowe odżywianie się i regularne ćwiczenia fizyczne. Równie ważny dla zachowania kondycji jest dobry sen. Jak sen wpływa na pracę i pracowników?
Czym jest sen?
Sen, rozumiany jako proces, który zasadniczo wpływa na regulacje emocji, pamięć i wydajność uczenia się. Jego ograniczanie ma negatywny wpływ na koncentrację, czas reakcji, zapamiętywanie. Odpowiednia jakość i długość snu jest konieczna do funkcjonowania poznawczego i emocjonalnego oraz radzenia sobie ze stresem.
Czym grozi nieprzespana noc?
Niestety, wbrew obiegowej opinii, weekendowe odsypianie źle przespanych nocy, nie pozwala na pełną regenerację i powrót do formy. Dług zaciągnięty wobec organizmu w formie kilku nieprzespanych nocy, nie zostanie nigdy w pełni spłacony. Osoby, które nie śpią tyle, ile potrzebują, cierpią na przewlekły niedobór snu. Mają większe trudności z rozpoznawaniem sygnałów niewerbalnych, w tym emocji, co w pracy bywa szczególnie ważne, chcąc rozszyfrować intencje lub nastrój klienta, współpracownika czy szefa.
Wydajność w pracy. Jak sen wpływa na pracę i pracowników?
W badaniu pod nazwą „You wouldn’t like me when I’m sleepy”, Christopher Barnes z Uniwersytetu Waszyngtońskiego, badający związek snu z wydajnością w pracy, opisał kierowników działów, którzy każdego ranka mieli ocenić jak spali. Pytano ich o jakość snu (łatwość zasypiania, ilość i czas przebudzeń) oraz o ilość przespanych godzin. Tego samego dnia ich pracownicy zaznaczali na skali na ile zgadzają się ze stwierdzeniami typu: „Przełożony zachował się dzisiaj nieprzyjemnie/złośliwie w stosunku do członka zespołu”. Wyniki pokazały, że szefowie, którzy gorzej spali, byli również gorzej oceniani tego dnia przez swoich pracowników.
Badani wypełniali również kwestionariusz mierzący fizyczne, emocjonalne i umysłowe zaangażowanie w pracę. Według wyników, członkowie zespołu byli mniej zaangażowani w dniach, w których ich szef spał gorzej. Wynik wykazał, że kondycja szefa wynikająca ze snu, tylko pozornie nie przekłada się na zaangażowanie w pracę jego pracowników.
Co się stanie jeśli szef się nie wyśpi?
Jak wytłumaczyć zmianę w zachowaniu szefów na gorsze? Bycie dobrym szefem wymaga silnej woli, która ulega osłabieniu w przypadku przemęczenia, głodu lub właśnie niewyspania. Działając pod silną presją, sfrustrowani szefowie doświadczają nieodpartej pokusy wyżycia się na pracownikach. Takie zachowanie szefa wpływa natomiast na problemy ze snem i bezsenność tych drugich. I koło się zamyka.
Czym są zaburzenia snu?
Zaburzenia snu i rytmu okołodobowego powodują zakłócenia na osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, co w konsekwencji wzmacnia fizjologiczną reakcję na stres. Radzenie sobie z wymaganiami i stresorami w miejscu pracy wymaga sporego wysiłku i samokontroli, dlatego wyczerpuje zasoby samoregulacji. Sen pozwala na ich przywrócenie.
Niewystarczająca regeneracja po stresujących doświadczeniach często prowadzi do przewlekłego napięcia, pogorszenia samopoczucia i zmniejszenia wydajności. Wpływa na zwiększenie nieufności w stosunku do innych, pogorszenia nastawienia do pracy, obniżenia kreatywności i innowacyjności, a także problemów z organizacją, cierpliwością i współdziałaniem w grupie.
Praca, stres i zmęczenie a sen. Jak sen wpływa na pracę i pracowników?
Praca jest nieuchronnie związana ze stresem i zmęczeniem. Badania pokazują, że wysokie wymagania w życiu zawodowym związane są z gorszą jakością snu i przyszłymi jego zaburzeniami. Nie tylko dotyczy to samej ilości obowiązków, ale również nadmiernego zaangażowania się w ich wykonanie. Niemożność zaprzestania zamartwiania się pracą wpływa na obniżoną jakość snu bardziej niż samo jej wykonywanie. Jak sen wpływa na pracę i pracowników? Niewystarczający sen i stres są czynnikami ryzyka rozwoju wypalenia zawodowego, czyli psychologicznej odpowiedzi organizmu na przewlekłe emocjonalne i interpersonalne przeciążenie.
Terapia snu i regeneracja
Skoro dorośli ludzie większość swojego czasu spędzają na pracy lub spaniu, ogromnie ważne jest zadbanie o jakość czasu wolnego i spędzaniu go w oderwaniu od jakichkolwiek działań związanych z pracą. Stres z nią związany, przyczynia się do niedoboru snu. Wiedząc jak bardzo praca i sen wzajemnie na siebie oddziałują, warto zwrócić się ku narzędziom terapii poznawczo-behawioralnej, które mogą poprawić jakość snu pracowników i przyczynić się do polepszenia funkcjonowania.
W jednym z serialu rozwojowym w serwisie Youniversity, Mateusz Majchrzak – członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem i terapeuta bezsenności przekazał wskazówki, które korzystnie wpływają na jakość snu.
Jak radzić sobie z bezsennością? Praktyki dobrego snu
- Nie zmuszaj się do spania – jeżeli nie jesteś senny, wstań z łóżka i wrócić do niego dopiero wtedy, gdy poczujesz ochotę na sen.
- Nie myśl o pracy przed zaśnięciem – nie odpowiadaj na maile i nie planuj harmonogramu pracy na następny dzień.
- Nie pij alkoholu przed pójściem spać – wypite procenty niszczą fazę głęboką snu, która jest kluczowa dla regeneracji organizmu.
Co jest najważniejsze w dobrym śnie?
Czas odpoczynku, w tym snu, często zależy od ilości i godzin pracy, a nie od indywidualnych potrzeb. Badania nad snem pokazują, że ważniejsza jest jakość snu niż ilość przespanych godzin. Jakość ta wpływa na gotowość do zmiany zachowań zdrowotnych. Oznacza to, że dobry sen może być podstawą do wdrażania zmian mających na celu poprawę zdrowia i może pomagać w angażowanie się w prozdrowotne zachowania, które z kolei będą pozytywnie wpływać na sen. Wyspany pracownik będzie bardziej wydajny, co przełoży się bezpośrednio na jego komfort życia i pracy, relacje z innymi, a także motywację i chęć do rozwoju.
Podejmij wyzwanie z Youniversity!
Zaobserwuj czy niczym nie zakłócasz swojego snu i rytmu okołodobowego. Jak dużo czasu spędzasz na pracy w czasie prywatnym? Spróbuj przez tydzień zastosować trzy wskazówki poprawiające jakość snu, przygotowane przez Mateusza Majchrzaka. Efektem i przemyśleniami podziel się w naszych mediach społecznościowych!
