Jak prawidłowo wdrożyć strategię ESG?

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2024

Skoncentrowana na trzech głównych obszarach rozwoju: poszanowaniu środowiska, postępie społecznym i wzroście gospodarczym, strategia ESG coraz częściej wchodzi do głównego nurtu dyskusji, zyskując rangę priorytetu, odzwierciedlanego w politykach rozwojowych krajów członkowskich UE. Raportowanie niefinansowe, postrzegane jako kluczowy element odpowiedzialnego biznesu, staje się wymogiem regulacyjnym w wielu krajach, w tym w Polsce. Wchodzące w życie w 2024 roku przepisy mają na celu zapewnienie inwestorom i interesariuszom pełny i przejrzysty wgląd w działania firmy – nie tylko pod kątem finansowym, ale także społecznym i środowiskowym. Jak dostosować firmę do wymogów zrównoważonego rozwoju? Zobacz, jak prawidłowo wdrożyć strategię ESG.

W Artykule:

• W najbliższych latach zrównoważony rozwój będzie miał kluczowe znaczenie nie tylko dla wizerunku i finansów, ale i przyszłości organizacji – to powód, dla którego opracowywanie strategii ESG to dziś priorytet dla firm.
• W myśl Dyrektywy CSRD największe firmy będą musiały dostarczać raporty niefinansowe, oceniające ich zgodność z zasadami ESG już od 2024 roku. Rok później obowiązek ten obejmie pozostałe duże przedsiębiorstwa, a w dalszej kolejności małe i średnie spółki notowane na giełdzie.
• Organizacje podlegające sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, zobligowane są do raportowania danych w trzech kluczowych obszarach: dane środowiskowe, dane społeczne i ład korporacyjny.
• W raportowaniu ESG kluczową rolę odgrywa taksonomia, odnosząca się do klasyfikacji działalności gospodarczej pod względem jej wpływu na środowisko naturalne oraz zrównoważonego rozwoju społecznego i zarządzania korporacyjnego.
• Ponieważ zrównoważony rozwój to już nie moda, ale obowiązek, firmy powinny zadbać o dobre raportowanie, które nie tylko poprawia wizerunek, ale też ułatwia dostęp do finansowania i zapewnia przewagę konkurencyjną.
• Z myślą o wyzwaniach związanych z dostosowaniem biznesu do wymogów wynikających z obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju w Polsce powstał nasz Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG.

Spis Treści:

1. Kierunek: zrównoważony rozwój
2. ESG – nowa rzeczywistość dla firm
3. Kogo dotyczy raportowanie ESG?
4. Raportowanie ESG – główne cele
5. Zrównoważony rozwój – jakie dane trzeba raportować?
6. Czym jest taksonomia ESG?
7. Strategia ESG – jak ją opracować?
8. Jak przygotować raport ESG?

Zobacz też: ESG – nowy obowiązek czy szansa na poprawę wizerunku firmy?, Dynamika ESG: od ambicji do osadzenia w modelu biznesowym

Kierunek: zrównoważony rozwój

ESG, czyli koncept wyrosły na gruncie polityki zrównoważonego rozwoju, utożsamiany początkowo z działaniami ukierunkowanymi na zmniejszanie negatywnego oddziaływania gospodarek na środowisko, w ostatnich latach ewoluował do rangi wymogu formalnego dla wielu europejskich firm. Opracowane przez Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju wytyczne dotyczące kwestii środowiskowych, społecznych i tych związanych z ładem korporacyjnym oznaczają obowiązek raportowania danych ESG przez firmy we wszystkich krajach członkowskich UE. W najbliższych latach zrównoważony rozwój będzie miał kluczowe znaczenie nie tylko dla wizerunku i finansów, ale i przyszłości organizacji – to powód, dla którego opracowywanie strategii ESG to dziś priorytet dla firm.

ESG – nowa rzeczywistość dla firm

ESG (Environmental, Social, Governance), czyli czynniki środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego, odgrywają coraz większą rolę w działalności przedsiębiorstw. Dzięki spójnej strategii i autentycznemu komunikowaniu działań prośrodowiskowych i prospołecznych, firmy mają większą łatwość w zjednywaniu sobie partnerów biznesowych i pozyskiwaniu finansowania zewnętrznego (szacuje się, że do 2030 roku banki mogą zapewnić przedsiębiorstwom nawet 1,5 biliona dolarów na rzecz realizacji zrównoważonych inwestycji). Zaangażowanie w zrównoważony rozwój przekłada się nie tylko na wartość finansową i konkurencyjność na rynku, ale również na pozytywny wizerunek marek. Ponieważ raportowanie zrównoważonego rozwoju jest już nie tylko wytyczną, ale i obowiązkiem prawnym, warto potraktować je jako element długoterminowej, zrównoważonej strategii i szansę na budowanie przewagi konkurencyjnej.

Kogo dotyczy raportowanie ESG?

Zunifikowane za sprawą Dyrektywy CSRD wymogi w zakresie zrównoważonego rozwoju, to standardy, które właśnie wchodzą w życie. W myśl Dyrektywy CSRD największe firmy będą musiały dostarczać raporty niefinansowe, oceniające ich zgodność z zasadami ESG już od 2024 roku. Rok później obowiązek ten obejmie pozostałe duże przedsiębiorstwa, a w dalszej kolejności małe i średnie spółki notowane na giełdzie. Kogo dokładnie dotyczyć będzie wymóg raportowania zrównoważonego rozwoju, który zaczął obowiązywać 1 stycznia 2024 roku?

Raport za rok 2024

Według najnowszych danych, obowiązek raportowania niefinansowego za rok 2024 (raporty składane w 2025 r.) obejmie duże spółki interesu publicznego zatrudniające powyżej 500 osób, które są już objęte dyrektywą NFRD. Oznacza to, że do raportowania zobligowane będą jednostki zaufania publicznego (spółki giełdowe, banki, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne itp.) zatrudniające ponad 500, które spełniają przynajmniej jedno z dwóch kryteriów finansowych:

• suma bilansowa powyżej 25 mln EUR
• obrót netto ze sprzedaży przekraczający 50 mln EUR

Raport za rok 2025

Obowiązek raportowania za rok 2025 (raporty składane w 2026 r.) będzie dotyczył tych jednostek zaufania publicznego, których liczba osób zatrudnionych w roku obrotowym przekroczy 250 oraz spełnią one przynajmniej jedno z dwóch kryteriów finansowych:

• suma bilansowa powyżej 25 mln EUR
• obrót netto ze sprzedaży przekraczający 50 mln EUR

Raport za rok 2026

Obowiązkiem raportowania za rok 2026 (raporty składane w 2027 r.) zostaną objęte małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie, które w okresie przejściowym będą mogły skorzystać z klauzuli opt-out, co oznacza, że będą zwolnione ze stosowania dyrektywy do 2028 roku.

Warto pamiętać, że firmy, które nie dostosują się do rosnących oczekiwań w zakresie zrównoważonego rozwoju, ryzykują utratę zaufania klientów, inwestorów i interesariuszy. Przedsiębiorstwa te mogą nie tylko napotkać na poważne trudności w zakresie finansowania, sprzedaży czy rekrutacji, ale również narażają się na konsekwencje prawne i finansowe oraz wykluczenie z rynku.

Raportowanie ESG – główne cele

Raportowanie ESG, które odbywa się według określonych, jednolitych standardów ESRS (European Sustainability Reporting Standards) opracowanych przez EFRAG (The European Financial Reporting Advisory Group), uwzględnia trzy poziomy wskaźników. Niezależnie od sektora, jaki reprezentują i branży, w jakiej działają, firmy podlegają standaryzacji w obszarach – środowiskowym (E), społecznym (S) i dotyczącym ładu korporacyjnego (G).

Raportowanie dotyczące informowania o działaniach i wynikach firmy w obszarze zrównoważonego rozwoju, spraw społecznych oraz zarządzania, ma za zadanie dostarczanie interesariuszom kluczowych informacji dotyczących wpływu działalności firmy na środowisko naturalne, społeczeństwo i zarządzanie w kontekście zrównoważonego rozwoju.

Główne cele raportowania ESG to:

• Transparentność: raportowanie umożliwia firmom zapewnienie przejrzystości poprzez udostępnianie informacji o ich działaniach, celach i wynikach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Dzięki temu interesariusze, tacy jak inwestorzy, konsumenci czy społeczność lokalna, mogą lepiej zrozumieć wpływ działalności firmy na środowisko i społeczeństwo.
• Wykazanie zaangażowania w zrównoważony rozwój: poprzez raportowanie spółki mogą wykazać swoje zaangażowanie w zrównoważone i odpowiedzialne praktyki biznesowe oraz  wysiłki na rzecz zarządzania ryzykiem i wykorzystywania szans związanych ze zrównoważonym rozwojem. Informacje te są pomocne dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych, które są zgodne z wartościami i celami zrównoważonego rozwoju.
• Usprawnianie procesu decyzyjnego: raportowanie ma na celu usprawnienie procesu decyzyjnego poprzez dostarczanie istotnych i wiarygodnych informacji inwestorom, kredytodawcom i innym interesariuszom oraz umożliwienie im oceny długoterminowego zrównoważonego rozwoju i odporności spółki.
• Zarządzanie ryzykiem: raportowanie umożliwia firmom identyfikację, monitorowanie i zarządzanie ryzykami związanymi ze zrównoważonym rozwojem. Ujawnienie tych ryzyk pozwala na uniknięcie potencjalnych szkód reputacyjnych, prawnych i ekonomicznych.
• Tworzenie wartości: raportowanie zrównoważonego rozwoju ma na celu podkreślenie inicjatyw i wyników, które przyczyniają się do tworzenia wartości dla firmy i jej interesariuszy. Dobra strategia ESG wpływa na poprawę wyników finansowych, zwiększenie zaufania klientów i inwestorów oraz wspieranie innowacji i długoterminowej zrównoważonej strategii rozwoju.
• Wspieranie benchmarkingu i doskonalenia zrównoważonych praktyk –  raportowanie służy jako podstawa do benchmarkingu i porównań między spółkami, sektorami i regionami. Pozwala to na identyfikację najlepszych praktyk i obszarów wymagających poprawy, przyczyniając się do ogólnego postępu w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Zrównoważony rozwój – jakie dane trzeba raportować?

Organizacje, których dotyczy obowiązek sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, zobligowane są do raportowania danych w trzech kluczowych obszarach:

1. Dane środowiskowe – raporty ESG muszą zawierać dane dotyczące wpływu działalności firmy na środowisko w obszarach takich jak:

• emisje gazów cieplarnianych
• zużycie energii i wody
• gospodarka odpadami i recykling
• wykorzystanie surowców i materiałów
• bioróżnorodność i ochrona ekosystemów

2. Dane społeczne – raporty ESG wymagają uwzględnienia danych obrazujących wpływ społeczny organizacji w zakresie:

• polityk i praktyk związanych z pracownikami, takich jak: rekrutacja, szkolenia, wynagrodzenia, różnorodność i integracja
• bezpieczeństwa i higieny pracy
• relacji ze społecznościami lokalnymi i działań na ich rzecz
• łańcucha dostaw – oceny dostawców pod kątem ESG
• wpływu produktów i usług na konsumentów

3. Ład korporacyjny – raporty ESG wymagają ujawnienia danych poświadczających dbanie przez organizacje o ład korporacyjny. Dane pozwalające wykazać, że prowadzą działalność w sposób etyczny i odpowiedzialny dotyczą m.in.:

• struktury i składu zarządu oraz rady nadzorczej
• wynagrodzenia kadry kierowniczej
• polityki antykorupcyjnej
• transparentności działania i raportowania danych
• zarządzania ryzykiem
• praw akcjonariuszy i inwestorów

Czym jest taksonomia ESG?

W raportowaniu ESG kluczową rolę odgrywa taksonomia odnosząca się do klasyfikacji działalności gospodarczej pod względem jej wpływu na środowisko naturalne oraz oddziaływania w obszarach zrównoważonego rozwoju społecznego i zarządzania korporacyjnego. Taksonomia ESG określa kryteria i wytyczne, które pomagają inwestorom, przedsiębiorstwom i instytucjom finansowym w identyfikowaniu, ocenie i monitorowaniu inwestycji o pozytywnym wpływie na środowisko i społeczność.

Taksonomia ESG, stanowiąca wprowadzony na mocy rozporządzenia Komisji Europejskiej system jednolitej klasyfikacji działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, to dla organizacji zobowiązanych do raportowania kluczowy elementem strategii i operacji.

W ramach taksonomii ESG wyróżnia się sześć celów środowiskowych o największym znaczeniu dla przejścia do gospodarki niskoemisyjnej i zrównoważonego rozwoju:

1. Łagodzenie zmian klimatu, czyli działania mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz ograniczenie negatywnego wpływu na klimat.
2. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, oznaczające promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych i minimalizowanie generowania odpadów.
3. Adaptacja do zmian klimatu w rozumieniu działań mających na celu dostosowanie się do zmieniających się warunków klimatycznych i minimalizowanie ryzyka związanego z ich skutkami.
4. Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola poprzez redukcję zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby oraz kontrolowanie wpływu na środowisko.
5. Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów poprzez działania mające na celu ochronę różnorodności biologicznej oraz przywracanie i odbudowę usług ekosystemowych.
6. Wykorzystanie zrównoważone w rozumieniu promowania efektywnego wykorzystania zasobów naturalnych i minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko.

Taksonomia ESG, rozwijana przez instytucje międzynarodowe w celu stworzenia jasnych i spójnych wytycznych dla inwestorów i przedsiębiorstw dotyczących zrównoważonego rozwoju, ma na celu ułatwienie identyfikacji inwestycji o pozytywnym wpływie na środowisko i społeczność oraz promowanie przejścia do bardziej zrównoważonej gospodarki. Informacje te są kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych, które są zgodne z wartościami i celami zrównoważonego rozwoju.

Strategia ESG – jak ją opracować?

Wdrażanie zrównoważonego podejścia w organizacjach może oznaczać zarówno małe zmiany, takie jak poprawa polityk, procesów, czy procedur, jak i bardziej wymagające np. zmiana struktury i odpowiedzialności, czy redefiniowanie założeń systemu motywacyjnego, a nawet transformacja całego modelu biznesowego. Aby opracowanie i wdrożenie strategii było skuteczne i efektywne, warto zaplanować konieczne do przeprowadzenia zmiany,  ocenić gotowość organizacji na nie i odpowiednio dobrać sposoby działania.

Dla prawidłowego procesu wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju kluczowe jest odpowiednio wczesne podjęcie właściwych działań. Niezbędne jest spójne, przemyślane i zaplanowane podejście, dobre rozłożenie procesu w czasie i podzielenie go na mniejsze, łatwiejsze do zorganizowania etapy.

Jak przygotować raport ESG?

Raportowanie zrównoważonego rozwoju wymaga nie tylko posiadania wiedzy w zakresie obowiązujących wymogów formalnych, ale także umiejętności analitycznych i planowania strategicznego. Do przygotowania raportu ESG niezbędne jest:

• Zrozumienie specyfiki obszarów ESG, które są konieczne do uwzględnienia w raporcie: wpływ na środowisko, oddziaływanie w relacjach społecznych i w obszarze praktyk zarządzania.
• Zbieranie danych: systematyczne gromadzenie niezbędnych do stworzenia kompletnej i wiarygodnej analizy danych dotyczących działalności w zakresie zrównoważonego rozwoju.
• Analiza i ocena: po zebraniu danych niezbędne jest ich analizowanie w kontekście standardów branżowych oraz wyzwań i możliwości firmy.
• Komunikacja z interesariuszami: raport powinien być jasny i przejrzysty, tak aby wszyscy zainteresowani mogli zrozumieć, jakie działania podejmuje firma w zakresie zrównoważonego rozwoju.
• Planowanie działań: planowanie strategiczne na podstawie analizy i oceny, które pozwoli na podjęcie działań niezbędnych w trzech kluczowych obszarach działalności firmy.
• Wdrożenie planów działań: wdrożenie działań dla każdego elementu ESG.
• Monitoring i raportowanie: ustalenie systemu monitorowania postępów i mierzenie wyników w odniesieniu do ustalonych celów ESG oraz ich regularne raportowanie.
• Komunikacja z interesariuszami: otwarta komunikacja z interesariuszami na temat działań w zakresie zrównoważonego rozwoju, postępów i osiągnięć oraz włączanie ich feedbacku do procesu ciągłego doskonalenia.
• Dostosowywanie i optymalizacja: regularne dostosowywanie swojego podejścia do ESG z uwzględnieniem zmian w otoczeniu biznesowym, regulacjach i oczekiwaniach społecznych.
• Budowanie kultury odpowiedzialności: promowanie kultury odpowiedzialności i zaangażowania na wszystkich poziomach organizacji, aby zrównoważony rozwój stał się integralną częścią codziennej działalności firmy.

Wdrażanie strategii zrównoważonego rozwoju to długoterminowy proces, który wymaga ciągłej uwagi i zaangażowania. Wymaga on również elastyczności i gotowości do dostosowania się do zmieniających się warunków i nowych wyzwań.

________________________________________________

Ponieważ ESG to już nie moda, ale obowiązek, firmy powinny zadbać o dobre raportowanie, które nie tylko poprawia wizerunek, ale ułatwia dostęp do finansowania i zapewnia przewagę konkurencyjną.

Z myślą o wyzwaniach związanych z dostosowaniem biznesu do wymogów wynikających z obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju w Polsce powstał nasz Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG. Współorganizowany przez Youniversity.be, Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG, kompleksowo przygotowuje uczestników do wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju w firmach.

Zdecydowanymi wyróżnikami Programu są bloki o taksonomii ⁠i o SLL, przygotowujące uczestników na ESG, jako szansę na pozyskanie funduszy na działania na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Program Certyfikowany Manager Transformacji ESG kierowany jest do osób, które:

• będą odpowiedzialne za przygotowanie i wdrożenie strategii ESG
• będą odpowiedzialne za opracowanie raportu zrównoważonego rozwoju
• będą dostarczały dane wewnętrznie w organizacji
• będą również dostarczały dane w organizacjach współpracujących z firmami, które muszą raportować ESG
• będą starały się o pozyskiwanie finansowania z banków, które coraz częściej decyzję o kredycie opierają o dane na temat wpływu firmy na otoczenie

Mając w organizacji certyfikowanego Managera Transformacji ESG, Twoja firma zyska:

• eksperta z praktyczną wiedzą na temat ESG
• mapę i sposoby angażowania interesariuszy pod kątem strategii zrównoważonego rozwoju
• strategię zrównoważonego rozwoju organizacji
• raporty ESG
• możliwość podejmowania decyzji na podstawie poprawnie zweryfikowanych danych
• możliwość uzyskania finansowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju w ramach SLL (Sustainability Linked Loan)

Szczegółowe informacje o Programie Manager Transformacji ESG znajdziesz tu: https://youniversity.be/kursy/certyfikowany-manager-esg