ESG – nowy obowiązek czy szansa na poprawę wizerunku firmy?

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2024

Większa adaptacyjność, poprawa wydajności oraz niższe ryzyko interwencji regulacyjnych i prawnych to tylko niektóre z korzyści płynących z implementacji zaleceń dotyczących zrównoważonego rozwoju w firmach. Realizacja strategii ESG, generująca realne oszczędności i wzrost finansowy organizacji, wpływa również pozytywnie na wizerunek firm. Z drugiej strony, brak informacji i wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju oraz sposobu określania strategii w tym zakresie, wiąże się z ryzykiem strat finansowych i wizerunkowych dla firm. Podobnie, jak w przypadku raportów finansowych, za nieprawidłowe dane w raportach ESG, na zarządach spółek ciąży odpowiedzialność karna i finansowa. Poznaj korzyści i ryzyka ESG dla firm.

W Artykule:

• Wdrażanie wymogów dotyczących zrównoważonego rozwoju to obowiązek formalny, który od 2024 roku spoczywa na spółkach w związku z wejściem w życie unijnej Dyrektywy CSRD.
• Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju, dotyczący początkowo dużych spółek, będzie stopniowo rozszerzany, by w 2027 roku objąć swoimi ramami również średnie i małe firmy.
• Brak informacji i wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju, sposobu określania strategii ESG oraz opracowywania raportu może przynieść organizacjom poważne straty.
• Firmy dbające o zrównoważony rozwój są postrzegane jako bardziej odpowiedzialne i zarządzane w sposób etyczny.
• Wyzwania wiążące się z implementacją strategii zrównoważonego rozwoju to przede wszystkim konieczność dostosowania procesów i systemów  do standardów ESG.
• W odpowiedzi na wymogi związane z obowiązkiem raportowania ESG w Polsce powstał Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG, adresujący wyzwania związane z dostosowaniem biznesu do wymogów ESG.

Spis Treści:

1. Czym jest ESG?
2. Znaczenie ESG dla organizacji
3. Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju – kogo dotyczy?
4. ESG – ryzyka
5. ESG – szanse
6. Zrównoważony rozwój – perspektywy
7. Wyzwania zrównoważonego rozwoju

Zobacz też: ESG – co oznacza dla firm?, 4 obszary koncentracji liderów w 2024

Czym jest ESG?

ESG to zbiór standardów i wytycznych, które pomagają ocenić działalność przedsiębiorstwa pod kątem zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej. Termin ten, pochodzący od angielskich słów Environmental, Social i Corporate Governance, odnosi się do trzech kluczowych obszarów oddziaływania przedsiębiorstw i inwestycji:

• Środowisko (Environmental) – obejmuje wpływ działalności przedsiębiorstwa na środowisko naturalne ze szczególnym uwzględnieniem: kontrolowania i ograniczania przez przedsiębiorstwa emisji zanieczyszczeń, odpowiedzialnego gospodarowania zasobami, przeciwdziałania zmianom klimatu i podejmowania proekologicznych inicjatyw.
• Społeczeństwo (Social) – odnosi się do relacji przedsiębiorstwa ze społecznością i pracownikami, w których priorytetem dla firm powinno być przestrzeganie praw człowieka, dbanie o satysfakcję i bezpieczeństwo pracowników, inwestowanie w rozwój lokalnych społeczności i prowadzenie etycznej polityki personalnej.
• Ład korporacyjny (Governance) – dotyczy sposobu zarządzania i przejrzystości działania organizacji. Przedsiębiorstwa powinny przestrzegać zasad etyki, zapobiegać korupcji, prowadzić uczciwą politykę podatkową i zapewniać ład informacyjny.

Znaczenie ESG dla organizacji

Przestrzeganie wytycznych ESG w organizacjach pozwala firmom ograniczyć ryzyka, poprawić reputację i zwiększyć przewagę konkurencyjną na rynku. Dbanie o środowisko, społeczną odpowiedzialność biznesu i ład korporacyjny to podstawa do zbudowania zaufania i pozytywnego wizerunku marki, którego posiadanie przekłada się z kolei na wymierne korzyści finansowe. Wdrażanie tych standardów staje się kluczowe dla długofalowego, zrównoważonego rozwoju biznesu – firmy z wysokimi standardami ESG osiągają wyższą wartość rynkową, korzyści wizerunkowe i inne długofalowe zyski.

Zrównoważony rozwój, jako zyskujący na znaczeniu element strategii i raportowania przedsiębiorstw, to odpowiedź na rosnące oczekiwania ze strony inwestorów, klientów i pracowników, wymagających od firm większej transparentności i odpowiedzialności biznesowej. Wdrażanie zasad w obszarze zrównoważonego rozwoju to również obowiązek formalny, który od 2024 spoczywa na spółkach w związku z wejściem w życie unijnej Dyrektywy CSRD.

Mimo obostrzeń prawnych, przygotowanie się przez firmy do wypełniania nowych obowiązków w zakresie ESG, pozwala wykorzystać szansę na transformację biznesu w bardziej zrównoważony i odpowiedzialny sposób. Choć implementacja działań w zakresie zrównoważonego rozwoju to proces długofalowy i wymagający ściśle określonych procedur, oznacza on również wiele potencjalnych korzyści związanych z poprawą wizerunku, wzrostem lojalności klientów i zyskaniem stabilności finansowej.

Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju – kogo dotyczy?

Wynikający z Dyrektywy CSRD obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju, dotyczący początkowo dużych spółek, będzie stopniowo rozszerzany, by w 2027 roku objąć swoimi ramami również średnie i małe firmy. Kryterium o największym znaczeniu przy klasyfikacji poszczególnych przedsiębiorstw, jako zobowiązanych do sporządzania raportów w obszarze zrównoważonego rozwoju jest ich wielkość. W ten sposób:

1. Spółki publiczne zatrudniające powyżej 500 pracowników oraz te podlegające obowiązkowi raportowania na gruncie obowiązującej dotychczas Dyrektywy NFRD, zostaną objęte przedmiotowymi regulacjami od 1 stycznia 2024 roku oraz będą zobowiązane do złożenia pierwszego raportu w 2025 roku. To spółki, które:

• zatrudniają powyżej 500 pracowników
• ich suma bilansowa powyżej 25 mln EUR
• ich obrót netto ze sprzedaży przekracza 50 mln EUR

2. Spółki, które spełnią 2 z 3 poniższych kryteriów, zostaną objęte przedmiotowymi regulacjami od 1 stycznia 2025 roku oraz będą zobowiązane do złożenia pierwszego raportu w 2026 roku. To spółki, które:

• zatrudniają powyżej 250 pracowników
• ich suma bilansowa powyżej 25 mln EUR
• ich obrót netto ze sprzedaży przekraczający 50 mln EUR

3. Od 2026 roku obowiązkiem raportowania (raporty składane w 2027 r.) zostaną objęte również małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie, które w okresie przejściowym będą mogły skorzystać z tzw. klauzuli opt-out, co oznacza, że będą zwolnione ze stosowania dyrektywy do 2028 roku.

ESG – ryzyka

Wprowadzenie obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju niesie za sobą ryzyka dla firm, które go nie wywiążą się z niego zgodnie z powszechnie obowiązującymi standardami. Brak informacji i wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju, sposobu określania strategii ESG oraz opracowywania raportu może przynieść organizacjom znaczące straty. Najpoważniejsze z ryzyk to:

Ryzyko prawne

Za nieprawidłowości w raportach firmy mogą zostać ukarane grzywną lub innymi sankcjami przewidzianymi w prawie. Niespełnienie wymogu raportowania zrównoważonego rozwoju wiąże się z konsekwencjami prawnymi. Brak sporządzenia raportu niefinansowego, błędy w jego treści lub niewłaściwa prezentacja informacji może skutkować nałożeniem na firmę kar finansowych. Ponieważ to członkowie zarządu spółki odpowiadają za prawidłowość sporządzania i publikowania raportów, nieprawidłowości w raportowaniu zrównoważonego rozwoju mogą skutkować sankcjami nałożonymi na nich indywidualnie.

Ryzyko reputacyjne

Polityka firm w zakresie odpowiedzialności społecznej i środowiskowej biznesu to dziś decydujący aspekt dla inwestorów, klientów i grup interesariuszy.  Spółki, które nie wywiązują się z raportowania zrównoważonego rozwoju, tracą w oczach klientów i partnerów biznesowych. Brak transparentności w zakresie odpowiedzialności społecznej i środowiskowej biznesu wpływa negatywnie na wizerunek organizacji. Brak strategii w zakresie zrównoważonego rozwoju prowadzi też do utraty zaufania na rynku, osłabia relacje z inwestorami, a w dłuższej perspektywie powoduje straty finansowe.

Ryzyko proceduralne

Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju oznacza dla firm konieczność wdrożenia właściwych procedur dotyczących gromadzenia i analizy danych,  dostosowania procesów i systemów, sporządzania i prezentowania raportów. Niewłaściwe zarządzanie procesami może skutkować poważnymi trudnościami we wdrożeniu strategii ESG i brakiem spełnienia tego obowiązku.

ESG – szanse

Właściwe wdrożenie strategii ESG to dla firm szansa na odniesienie korzyści na wielu polach. Podmioty prowadzące sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju cieszą się poprawą adaptacyjności, wydajności oraz niższym ryzykiem interwencji regulacyjnych i prawnych, co z kolei stymuluje wzrost finansowy organizacji. Realizacja strategii zrównoważonego rozwoju wpływa korzystnie na wizerunek firm, zwiększając ich atrakcyjność w oczach inwestorów i interesariuszy oraz wzmacniając zaufanie społeczne. Firmy dbające o zrównoważony rozwój są postrzegane jako bardziej odpowiedzialne i zarządzane w sposób etyczny. Odnoszą również korzyści majątkowe – szanse firm posiadających odpowiednią strategię w obszarze zrównoważonego rozwoju na pozyskanie finansowania zewnętrznego są wysokie – szacuje się, że do 2030 roku banki mogą zapewnić przedsiębiorstwom nawet 1,5 biliona dolarów na rzecz realizacji zrównoważonych inwestycji. Korzyści płynące z wdrażania strategii ESG przez firmy to przede wszystkim:

Poprawa wizerunku

Dzięki wdrożeniu strategii ESG, firmy postrzegane są jako organizacje odpowiedzialne społecznie i środowiskowo. Działanie zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i w duchu odpowiedzialności społecznej wpływa dodatnio na wizerunek firmy – zwiększa jej atrakcyjność dla klientów, interesariuszy i inwestorów.

Zwiększenie szans na finansowanie

Na kwestie etyczne i środowiskowe przy wyborze produktów i usług zwracają uwagę nie tylko klienci. Firmy stosujące zasady zrównoważonego rozwoju mają większe szanse na pozyskanie finansowania zewnętrznego zarówno od inwestorów, jak i banków (kredyty SSL).

Zatrzymywanie talentów

Wartościowe dla firm talenty chętniej wybierają i wiążą się z pracodawcami dbającymi o środowisko, pracowników i relacje społeczne. Wdrażanie strategii zrównoważonego rozwoju poprawia zatem retencję i pomaga w budowaniu spójnej i zaangażowanej kultury organizacyjnej.

Redukcja ryzyka

Przestrzeganie zasad zrównoważonego rozwoju znacznie obniża ryzyko związane z odpowiedzialnością prawną, utratą reputacji czy karami finansowymi. To z kolei przekłada się na mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia kryzysów wizerunkowych czy sporów prawnych dla organizacji.

Redukcja kosztów

Inwestowanie w zrównoważony rozwój w obszarze efektywności energetycznej czy zarządzania zasobami naturalnymi może przynieść firmom znaczące oszczędności w długofalowej perspektywie.

Finansowanie zewnętrzne

Firmy raportujące zrównoważony rozwój mają możliwość uzyskania finansowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju w ramach SLL (Sustainability Linked Loan).

Wzrost wartości rynkowej

Firmy z wysokimi standardami ESG często osiągają lepszą wydajność na rynku kapitałowym i mają wyższą wartość rynkową w porównaniu z tymi o niższych standardach.

Zrównoważony rozwój – perspektywy

Zainteresowanie zrównoważonym rozwojem z roku na rok wzrasta. Dane KIG wskazują, że w latach 2023- 2024 między partnerami biznesowymi będzie 37000 zapytań o ESG, a w latach 2025-2026 już 99000. Natomiast, według raportu Polskiego Stowarzyszenia ESG, największą barierą dla wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju jest brak ekspertów.

Wyniki II Ogólnopolskiego Raportu „Szanse i ryzyka ESG, zaprezentowanego podczas Forum Innowatorów ESG 2023, które odbyło się w grudniu 2023 roku, wskazują na znaczący wzrost świadomości ESG w polskich firmach. W ciągu ostatniego roku wzrosła ona z 46 do 70 proc. Jak wynika z badań, połowa firm posiada strategię zrównoważonego rozwoju, a aż 66 proc. przyjęło ją z własnej woli i przekonania, że ESG to szansa na rozwój. Aż 40 proc. deklaruje chęć zmian, aby pozostać w łańcuchach dostaw swoich kontrahentów i zwiększyć swoją konkurencyjność.

Szacuje się, że ponad 50 proc. podmiotów objętych Dyrektywą CSRD planuje rekrutacje nowych specjalistów ESG, co oznacza ponad 1,5 tys. wakatów na te stanowiska w 2024 r.  Dla osób wyspecjalizowanych w tym obszarze otwiera to również drogę do intratnych zarobków – eksperci ds. zrównoważonego rozwoju zarabiają obecnie od 8000 do 12 000 zł brutto, a menedżerowie – nawet 20 000.

Dla firm ESG oznacza również konieczne do poniesienia nakłady finansowe, które mogą wynieść nawet do 15 proc. ich rocznych przychodów. Są to m.in. koszty inwestycji w innowacyjne rozwiązania, linie technologiczne, mapowanie i monitorowanie łańcuchów dostaw, zewnętrznych doradców, stworzenie i rozbudowanie zespołów ds. ESG oraz edukacja pracowników.

Mimo presji finansowej, większość firm postrzega jednak wydatki na ESG jako inwestycję w przyszłość, która zwróci się pod postacią oszczędności i możliwości uzyskania finansowania zewnętrznego.

Wyzwania zrównoważonego rozwoju

Wdrażanie strategii zrównoważonego rozwoju w organizacjach nie jest zadaniem prostym. Wyzwania wiążące się z implementacją strategii to przede wszystkim konieczność dostosowania procesów i systemów  do standardów ESG. Wiąże się to z wymogami proceduralnymi na poziomie operacyjnym, jak również koniecznością audytów działalności firm pod kątem wpływu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny.

Złożoność procesów związanych z ESG oznacza dla firm wymóg zidentyfikowania newralgicznych obszarów, opracowania strategii, wdrożenia odpowiednich procedur oraz regularnego monitorowania postępów i raportowania wyników. Raportowanie zrównoważonego rozwoju często wiąże się również z potrzebą wdrożenia nowych technologii, dzięki którym możliwe jest precyzyjne mierzenie emisji gazów cieplarnianych czy monitorowanie zużycia zasobów naturalnych.

Działania te wymagające wiedzy eksperckiej wymagają nakładów finansowych i nakładów prac. Wiążą się z koniecznością skoordynowania wielu działów w organizacji i prowadzenia spójnej polityki wewnętrznej w celu angażowania pracowników w zrównoważony rozwój oraz kampanii komunikacyjnych skierowanych do otoczenia biznesowego firmy.

Wyzwania związane z dostosowaniem biznesu do wymogów zrównoważonego rozwoju adresuje nasz Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG, który powstał w odpowiedzi na wymogi związane z obowiązkiem raportowania zrównoważonego rozwoju w Polsce.

________________________________________________

Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG, współorganizowany przez Youniversity.be kompleksowo przygotowuje uczestników do wyzwań, z którymi będą mierzyć się w firmach. Zdecydowanymi wyróżnikami Programu są bloki o taksonomii ⁠i o SLL, przygotowujące uczestników na ESG, jako szansę na pozyskanie funduszy na działania na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Mając w organizacji certyfikowanego Managera Transformacji ESG, Twoja firma zyska:

• eksperta z praktyczną wiedzą na temat ESG
• mapę i sposoby angażowania interesariuszy pod kątem strategii zrównoważonego rozwoju
• strategię zrównoważonego rozwoju organizacji
• raporty ESG
• możliwość podejmowania decyzji na podstawie poprawnie zweryfikowanych danych
• możliwość uzyskania finansowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju w ramach SLL (Sustainability Linked Loan)

Szczegółowe informacje o Programie Manager Transformacji ESG znajdziesz tu: https://youniversity.be/kursy/certyfikowany-manager-esg.