Ostatnia aktualizacja: 18.01.2024

Zrównoważony rozwój to hasło odmieniane przez wszystkie przypadki nie tylko przez rządy państw członkowskich Unii Europejskiej. Zwrot w kierunku zrównoważonego rozwoju, będący następstwem wymogów formalnych, nadaje dziś konkretny kierunek wielu inicjatywom biznesowym. Społeczna odpowiedzialność biznesu, funkcjonująca początkowo jako zbiór dobrych praktyk, urosła do rangi obowiązku dotyczącego raportowania strategii ESG przez firmy. Dowiedz się, czym jest ESG oraz dlaczego nie tylko warto, ale i należy promować zrównoważony rozwój.

W Artykule:

• ESG, czyli skrót od angielskich: Environmental, Social, Corporate Governance, to termin używany w odniesieniu do środowiskowych, społecznych i korporacyjnych aspektów zarządzania.
• Pojęcie ESG w ujęciu zmian odnoszących się do kwestii środowiskowych i społecznych bywa stosowane zamiennie ze zrównoważonym rozwojem (sustainable development) – koncepcją opracowaną z zamysłem przeciwdziałania postępującej eksploatacji zasobów naturalnych i degradacji środowiska.
• Firmy implementujące strategię zrównoważonego rozwoju cieszą się realnymi korzyściami w postaci poprawy adaptacyjności, wydajności i wzrostu finansowego. Są też mniej narażone na interwencje regulacyjne i prawne.
• Dyrektywie CSRD, nakładającej obecnie obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju na duże spółki, w 2027 będą podlegały również średnie i duże firmy.
• W myśl dyrektywy CSRD prawie 50 000 firm w UE zostanie objętych obowiązkiem sprawozdawczości w zakresie ESG – w Polsce obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju obejmie od 2026 roku około 3500 organizacji.

Spis Treści:

1. Czym jest ESG?
2. 3 płaszczyzny ESG, czyli Environmental, Social, Corporate Goverance
3. Dlaczego ESG jest ważne?
4. Społeczna odpowiedzialność biznesu – geneza
5. Co zawiera Dyrektywa CSRD?
6. Strategia ESG – na czym polega i gdzie jest wykorzystywana?
7. Co ESG oznacza dla firm?

Zobacz też: 12 obszarów koncentracji HR przyszłości

Czym jest ESG?

ESG, czyli skrót od angielskich: Environmental, Social, Corporate Governance, to pojęcie używane w odniesieniu do środowiskowych, społecznych i korporacyjnych aspektów zarządzania. Termin ESG po raz pierwszy wykorzystany został w 2004 roku w raporcie pt. Who Cares Wins: Connecting Financial Markets to a Changing World, którego autorzy zwrócili uwagę na fakt, że uwzględnianie czynników ESG w strategiach firm poprawia sytuację na rynkach inwestycyjnych i przyczynia się do zrównoważonego rozwoju w perspektywie globalnej.

Pojęcie ESG w ujęciu zmian odnoszących się do kwestii środowiskowych i społecznych bywa stosowane zamiennie ze zrównoważonym rozwojem (sustainable development) – koncepcją opracowaną z zamysłem przeciwdziałania postępującej eksploatacji zasobów naturalnych i degradacji środowiska. Jest to spójne z nomenklaturą Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju, w której rozumieniu sustainable development oznacza znalezienie równowagi pomiędzy wartościami ekonomicznymi i etycznymi – interesem przedsiębiorstwa a społeczeństwa i otoczenia firmy.

3 płaszczyzny ESG, czyli Environmental, Social, Corporate Goverance

Trzy elementy ESG, czyli Environmental, Social i Corporate Governance to jednocześnie trzy główne płaszczyzny, na których rozpatrywany jest wpływ przedsiębiorstw na otoczenie. Tak samo w ocenie inwestycji – brane są pod uwagę trzy kluczowe elementy, mające wpływ na ich wartość i długoterminową perspektywę rynkową. Inwestycje ESG muszą spełniać wymogi:

1. Środowiskowe – w kontekście zaangażowania w ochronę środowiska i zrównoważony rozwój. Aspekt Environmental odnosi się do sposobu, w jaki firma wpływa na środowisko naturalne. Kluczowe obszary tego oddziaływania to: zarządzanie zasobami naturalnymi, emisja gazów cieplarnianych, zanieczyszczenie, gospodarka odpadami i zrównoważony rozwój.
2. Społeczne – odnoszące się do relacji firmy z otoczeniem i oddziaływania na pracowników, klientów i społeczeństwo. Aspekt Social dotyczy relacji firmy z otoczeniem społecznym, w jakim działa, oraz jej wpływu na pracowników, klientów i dostawców. Oddziaływanie społeczne obejmuje też prawa pracownicze, równość, różnorodność, zaangażowanie społeczne i odpowiedzialność za produkty.
3. Korporacyjne – oznaczające konieczność stosowania wysokich standardów zarządzania i kontroli, by zapewnić transparentność i odpowiedzialność. Aspekt Corporate Governance odnosi się do jakości zarządzania w firmie oraz ładu korporacyjnego rozpatrywanego w kategoriach takich jak: struktura zarządzania, praktyki biznesowe i etyka, przejrzystość, przeciwdziałanie korupcji oraz zgodność z prawem.

Dlaczego ESG jest ważne?

ESG to podejście kluczowe zarówno dla inwestorów, jak i przedsiębiorców oraz klientów. Uwzględnianie strategii zrównoważonego rozwoju wpływa pozytywnie nie tylko na środowisko, ale również na reputację firm. Jest również decydujące dla ich długoterminowej zdolności do generowania zysków. Najważniejsze powody, dla których firmy powinny uwzględniać je w swoich strategiach to:

• wpływ na środowisko – firmy koncentrujące się na aspektach środowiskowych mają istotny wkład w przeciwdziałanie zmianom klimatycznym, efektywniej wykorzystują zasoby i przyczyniają się do redukcji zanieczyszczeń.
• odpowiedzialność społeczna – ESG umożliwia firmom lepsze zrozumienie wpływu prowadzonej działalności na społeczeństwo i środowisko, co przyczynia się do wzrostu świadomości społecznej i zaangażowania w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju.
• etyczne i skuteczne zarządzanie – koncentracja na praktykach zarządczych w firmie, w tym na etyce, przejrzystości, odpowiedzialności i ryzyku korporacyjnym, jest kluczowa dla zapewnienia długoterminowej trwałości biznesu, zwiększenia zaufania inwestorów i minimalizacji ryzyka wewnętrznego i zewnętrznego.
• wzmocnienie marki i reputacji – firmy, które skutecznie wdrażają strategie ESG, zyskują wizerunkowo jako liderzy w zakresie zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej.

• wartość spółki – świadomość znaczenia i odpowiedzialne podejście do ESG ma pozytywny wpływ na wizerunek firmy, przyciąga uwagę inwestorów i zwiększa jej wartość.
• stabilność – firmy dbające o środowisko, partnerskie relacje z pracownikami i otoczeniem oraz korporacyjne standardy, wyróżniają się większą stabilnością i szansami na przetrwanie w długoterminowej perspektywie.
• atrakcyjność dla inwestorów – inwestorzy coraz częściej uwzględniają czynniki ESG w swoich decyzjach inwestycyjnych, uznając, że firmy z dobrą oceną ESG są bardziej zrównoważone, a współpraca z nimi stwarza mniejsze ryzyko w długoterminowej perspektywie.
• zgodność z regulacjami – obowiązujące wymogi środowiskowe, społeczne i korporacyjne wymagają od firm przestrzegania określonych standardów dla uniknięcia sankcji prawnych i finansowych.
• minimalizacja ryzyk – dbanie o zrównoważony rozwój obniża ryzyko interwencji środowiskowych i regulacyjnych oraz odpowiedzialności karnej i finansowej.

Społeczna odpowiedzialność biznesu – geneza

Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corporate Social Responsibility – CSR) to strategia zarządzania, zgodnie z którą przedsiębiorstwa w swoich działaniach dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne, aspekty środowiskowe oraz relacje z pracownikami i różnymi grupami interesariuszy. Bycie społecznie odpowiedzialnym rozpatrywane jest na kilku płaszczyznach – inwestowania w zasoby ludzkie, ochrony środowiska, relacji z otoczeniem firmy i informowania o tych działaniach. Zanim przybrała obecny kształt, społeczna odpowiedzialność biznesu ewaluowała od zbioru wytycznych, aż po egzekwowalny wymóg prawny, jakim jest Dyrektywa CSRD.

Norma ISO 26000

Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu, przyczyniająca się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw i kształtowania warunków dla zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego, bierze swój początek w normie ISO 26000, ogłoszonej w 2010 r. Stanowiąca efekt pięciu lat pracy ekspertów z 99 krajów norma miała za zadanie uporządkowanie wiedzy na temat społecznej odpowiedzialności biznesu.

ISO 26000, nie mająca formy certyfikacji, stanowiła praktyczny, zawierający wskazówki dla organizacji przewodnik po zasadach odpowiedzialnego biznesu. Norma ISO 26000 wyróżniająca 7 kluczowych obszarów społecznej odpowiedzialności biznesu: ład organizacyjny, prawa człowieka, stosunki pracy, środowisko, sprawiedliwe praktyki rynkowe, relacje z konsumentami oraz zaangażowanie społeczne, miała za zadanie pomóc organizacjom w ocenie ich strategii i postępów w zakresie inicjatyw związanych z odpowiedzialnością społeczną.

Dyrektywa NFRD – początki raportowania niefinansowego

Pierwszym aktem prawnym obligującym organizacje do raportowania niefinansowego była opublikowana w 2017 roku unijna Dyrektywa NFRD (Nonfinancial Disclosure Reporting Directive). Na jej mocy duże jednostki, zatrudniające ponad 500 pracowników i będące jednocześnie jednostkami zainteresowania publicznego, zobligowane zostały do ujęcia w swoich sprawozdaniach z działalności dodatkowego oświadczenia na temat informacji niefinansowych. Zakres podmiotowy dyrektywy dotyczył przede wszystkim spółek publicznych, banków, zakładów ubezpieczeń oraz innych podmiotów będących jednostkami zainteresowania publicznego.

W myśl Dyrektywy NFRD praktyką stało się prezentowanie przez wymagane jednostki kwestii środowiskowych, społecznych i pracowniczych, poszanowanie praw człowieka i przeciwdziałanie korupcji w stopniu niezbędnym do zrozumienia rozwoju, wyników i sytuacji jednostki oraz wpływu jej działalności. Brak szczegółowych wytycznych skutkował jednak zbyt dużą swobodą interpretacyjną w tym zakresie.

Dyrektywa CSRD – nowe standardy raportowania ESG

Z uwagi na to, że Dyrektywa NFRD okazała się nieskutecznym instrumentem w zakresie regulowania działań CSR w firmach, w efekcie prac nad priorytetyzacją zadań związanych ze zrównoważonym rozwojem, uchwalona została Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive).

Obowiązująca od 16 grudnia 2022 roku Dyrektywa CSRD zastąpiła obowiązującą wcześniej Dyrektywę NFRD i ustaliła znacznie bardziej szczegółowe zasady raportowania ESG, mające pozwolić organom unijnym na prowadzenie bieżącej weryfikacji oraz oceny w zakresie prowadzonych przez przedsiębiorstwa polityk CSR. W odróżnieniu do istniejących dotąd regulacji w obszarze zrównoważonego rozwoju Dyrektywa CSRD wprowadza wymóg wystandaryzowanego raportowania ESG (Environmental, Social, Governance) dla znacznie większej niż do tej pory liczby podmiotów.

Co zawiera Dyrektywa CSRD?

Dyrektywa CSRD porusza przede wszystkim aspekty związane z oddziaływaniem organizacji na społeczeństwo i środowisko oraz kwestie ujawniania strategii i planów zarządzania wynikami w zakresie ESG w połączeniu z wynikami finansowymi. Dyrektywa CSRD zobowiązuje określone w niej podmioty gospodarcze do corocznego raportowania informacji na temat ich wpływu na:

• Środowisko m.in. w zakresie: emisji gazów cieplarnianych; zużycia energii i wody; gospodarki odpadami i recyklingu; wykorzystania surowców i materiałów; bioróżnorodności i ochrony ekosystemów.
• Społeczeństwo m.in. w zakresie: polityki i praktyk pracowniczych, takich jak: rekrutacja, szkolenia, wynagrodzenia, różnorodność i integracja; bezpieczeństwo i higiena pracy; relacje ze społecznościami lokalnymi i działaniami na ich rzecz; łańcuch dostaw – ocena dostawców pod kątem ESG; wpływ produktów i usług na konsumentów.
• Ład korporacyjny m.in. w zakresie: struktury i składu zarządu oraz rady nadzorczej; wynagrodzenia kadry kierowniczej; polityk antykorupcyjnych; transparentności działań i raportowania danych; zarządzania ryzykiem przez akcjonariuszy i inwestorów.

Strategia ESG – na czym polega i gdzie jest wykorzystywana?

Strategia ESG, zgodnie ze swoją nazwą, oznacza ramy wykorzystywane przede wszystkim w kontekście inwestycji oraz oceny przedsiębiorstw, które koncentrują się na trzech kluczowych obszarach: środowisko, społeczeństwo i zarządzanie. Celem strategii ESG jest nie tylko minimalizowanie ryzyk związanych ze wspomnianymi obszarami, ale także wykorzystanie potencjalnych możliwości, które stwarzają te pola. Firmy implementujące strategię zrównoważonego rozwoju cieszą się realnymi korzyściami w postaci poprawy adaptacyjności, wydajności i wzrostu finansowego. Są mniej narażone na interwencje regulacyjne i prawne. Organizacje realizujące ESG zyskują również wizerunkowo – ich zobowiązanie do ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej oraz dbałości o ład korporacyjny procentuje wyższym zaufaniem do marki i wzrostem jej konkurencyjności.

Co ESG oznacza dla firm?

Dyrektywa CSRD, wzywająca firmy do prowadzenia sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, ma w rzeczywistości na celu przyśpieszenie zmian w strategii przedsiębiorstw. Ponieważ ESG wykorzystywane jest coraz częściej w ocenie przedsiębiorstw (zwłaszcza przez inwestorów i interesariuszy), coraz więcej firm decyduje się dziś na wdrażanie strategii. Firmy stosujące strategię ESG często dążą do bycia bardziej zrównoważonymi i odpowiedzialnymi, co daje długoterminowe korzyści takie jak: poprawa reputacji, większe zaangażowanie pracowników, lojalność klientów i lepsza wydajność finansowa.

Raportowanie ESG oznaczające dla osób zarządzających spółkami konieczność pochylenia się nad kwestiami dotyczących zrównoważonego rozwoju, takich jak zmiana klimatu, utrata bioróżnorodności oraz prawa człowieka, z jednej strony otwiera przed nimi możliwości finansowe (szacuje się, że w obszarze pozyskiwania finansowania do 2030 roku banki mogą zapewnić przedsiębiorstwom nawet 1,5 biliona dolarów na rzecz realizacji zrównoważonych inwestycji), ale wiąże się również z ryzykiem dla przedsiębiorców.

Nie należy zapominać, że zwrot w stronę ESG wynika z wymogów formalnych, które wraz z początkiem 2024 roku zaczęły obowiązywać dla większej ilość spółek. Dyrektywie CSRD, nakładającej obecnie obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju na duże spółki, w 2026 będą podlegały również średnie i duże firmy. W myśl CSRD prawie 50 000 firm w UE zostanie objętych obowiązkiem sprawozdawczości w zakresie ESG – w Polsce obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju obejmie od 2026 roku około 3500 organizacji.

Spełnienie tego obowiązku ma nie tylko kluczowe znaczenie dla zachowania transparentności wobec interesariuszy, ale posiada również konkretne implikacje prawne. Brak raportu niefinansowego, błędne lub fałszywe informacje w jego treści skutkują określonymi sankcjami – za nieprawidłowe dane w raportach ESG, na zarządzie spółki ciąży odpowiedzialność karna i finansowa.

________________________________________________

Dostosowanie biznesu do wymogów ESG to dziś jedno z kluczowych zadań zarządów firm. Konkretna strategia ESG jest nie tylko decydująca dla nawiązywania współpracy z nowymi partnerami, ale i dla pozyskiwania finasowania.

W odpowiedzi na wyzwania związane z obowiązkiem raportowania ESG w Polsce, stworzyliśmy nasz program Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG. Aby kompleksowo przygotować uczestników do wyzwań, z którymi będą się mierzyć w firmach, jako jedyni na rynku, uwzględniamy w Programie taksonomię. ⁠Absolutnym wyróżnikiem kursu jest blok o SLL, przygotowujący uczestników na ESG, jako szansę na pozyskanie funduszy na działania na rzecz zrównoważonego rozwoju.

________________________________________________

Temat ESG poruszymy również podczas najbliższej, organizowanej przez Youniversity konferencji. Zapraszamy Cię na drugą edycję wyjątkowego wydarzenia LEADERSHIP EXCELLENCE SUMMIT, które odbędzie się już 23 stycznia 2024 w godzinach 09:00 – 16:00 w formule online.

Tematem tegorocznej Konferencji są 2 PERSPEKTYWY SKUTECZNEJ ORGANIZACJI PRZYSZŁOŚCI, a wydarzenie podzielone jest na dwa panele tematyczne: Skuteczny Rozwój i Skuteczna Transformacja.

Sprawdź szczegóły >> LEADERSHIP EXCELLENCE SUMMIT 2024