ESG – SZANSE I RYZYKA [Raport 2024]

#ESG #ESG #raport ESG # Manager Transformacji ESG #raportowanie #strategia ESG #polskie stowarzyszenie ESG

Ostatnia aktualizacja: 29.02.2024

„Wdrażając idee ESG podkreślasz zaangażowanie w chęć dokonania zmian na lepsze w otaczającym nas świecie”. W tym artykule opisujemy najważniejsze wnioski z Raportu ESG SZANSE I RYZYKA, przedstawione podczas II Edycji Leadership Excellence Summit 2024 przez Joannę Dargiewicz-Rożek, Członkinię Zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG. Poznaj wyzwania i ryzyka największej transformacji, przed którą stanął świat biznesu!

Wstęp do artykułu

Podczas II Edycji Leadership Excellence Summit 2024 miał swoją premierę dostępu do pobrania Ogólnopolski Raport ESG SZANSE I RYZYKA, o którym w panelu poświęconym zagadnieniom ESG mówiła Joanna Dargiewicz-Rożek, Członkini Zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG. Pani Joanna przedstawiła najważniejsze wnioski płynące z tego raportu.

Raport ESG SZANSE I RYZYKA został opracowany przez Polskie Stowarzyszenie ESG we współpracy z Instytutem Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS oraz firmą badawczą Quality Watch. Partnerami badania były PAIH, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa,  Francusko-Polska Izba Gospodarcza oraz Federacja Przedsiębiorców Polskich.

Przebadano w nim prawie 200 podmiotów – korporacji już opracowujących raporty ESG oraz i firm z sektora MŚP zatrudniających od 50 do 500 osób. To była już druga edycja badania i można śmiało powiedzieć, że w porównaniu do badania przeprowadzonego rok wcześniej, ESG stało się tematem dużo bardziej powszechnym.

Dla ponad trzech czwartych firm w Polsce temat ESG jest już znany:

• aż 55% badanych firm posiada strategię ESG
• strategia ESG wdrażana jest zarówno przez wewnętrznych ekspertów (55%), jak i przy wykorzystaniu zewnętrznych zasobów, takich jak firmy doradcze (74%), kancelarie prawne (22%) i uczelnie (13%)
• głównymi barierami we wdrażaniu ESG są brak wewnętrznych ekspertów (34%) oraz niska dostępność zewnętrznych doradców (40%)

Raport składa się z 4 części: badanie ankietowe firm z sektora MŚP, badanie jakościowe w kilkunastu dużych korporacjach, wnioski eksperckie oraz sekcja case study: Dobre Praktyki ESG. Autorzy badania zapytali również polskie duże firmy i korporacje o świadomość ESG, o to, z jakimi problemami się spotkały, jakich rozwiązań najbardziej im brakowało oraz jakie koszty będą poniosły w związku z wprowadzeniem zasad ESG w swoich organizacjach.

Polskie Stowarzyszenie ESG to największa w Polsce organizacja zrzeszająca liderów zrównoważonej transformacji. Zrzesza firmy, instytucje, jednostki samorządu terytorialnego, które aktywnie wdrażają idee ESG, działają w duchu zrównoważonego rozwoju i poszanowania środowiska naturalnego, dbają o ład korporacyjny i pracowników, są odpowiedzialne społecznie. Stowarzyszenie wspiera ich w budowaniu zrównoważonej strategii, która przez najbliższe lata będzie definiować ich stosunek do rozwoju, biznesu, partnerów, środowiska, lokalnych społeczności, pracowników, polityki diversity&inclusion. Jest to ogromne wyzwanie, które wymaga połączenia celów biznesowych, oczekiwań inwestorów i partnerów rynkowych z ideami ESG.

Hasłem Stowarzyszenia jest:
„Wdrażając idee ESG podkreślasz zaangażowanie w chęć dokonania zmian na lepsze w otaczającym nas świecie”

Zapraszamy do lektury artykułu, w którym opisujemy najważniejsze wnioski z Raportu, przedstawione przez Joannę Dargiewicz-Rożek z Polskiego Stowarzyszenia ESG.

Spis treści:

1. Wstęp do artykułu
2. Dlaczego ESG jest takie ważne?
3. Ogólny poziom znajomości tematyki ESG w polskich firmach
4. Ocena przyszłości rozwoju ESG 2022 vs. 2023
5. Wzrost świadomości wymogu wdrażania strategii ESG
6. Główne powody wdrażania ESG
7. Bariery we wprowadzaniu strategii ESG
8. Kto wymaga danych dotyczących ESG od firm?
9. Szkolenia i koszty wprowadzania ESG
10. Mapa Ryzyk ESG – poziom obaw w polskich firmach
11. Podsumowanie – Manager Transformacji ESG

Zobacz też: ESG – od ambicji do strategii 

Dlaczego ESG jest takie ważne?

Wdrożenie strategii ESG ma wpływ na wiele obszarów działalności biznesu. Polskie Stowarzyszenie ESG zwraca uwagę na kluczowe z nich*:

ESG wpływa na wartość firmy

Kwestie ESG wpływają na wyceny spółek na polskim rynku. Prawie 30% badanych jest w stanie obniżyć wycenę lub zrezygnować z inwestycji w sytuacji, kiedy ryzyka ESG są zbyt wysokie. (PwC)

ESG umożliwia finansowanie

Firmy, które nie przyłożą odpowiedniej wagi do wdrażania ESG muszą się liczyć z utrudnionym i droższym dostępem do kapitału. 80% banków uwzględnia strategie ESG w ofercie produktowej.   

ESG ogranicza ryzyko

Właściwie zmapowanie dostawców pod kątem ESG zwiększa bezpieczeństwo łańcucha dostaw. Za 60% śladu węglowego odpowiadają dostawcy, dlatego to największe wyzwanie w realizacji strategii ESG.      

ESG pomaga utrzymać klientów

75% polskich pracowników oczekuje od korporacji realnych działań w zakresie ekologii, poprawy składu i zdrowotnych aspektów produktów. Brak konkretnych rozwiązań w zakresie ESG oznacza wyższe ryzyko utraty klientów.

ESG ułatwia zatrudnienie

Luka pracownicza wynosi obecnie w Polsce ponad 1,5 mln osób. Młodzi ludzie nie chcą pracować dla firm, których kultura organizacyjna promuje niskie koszty, chciwość czy nierówności pracownicze.

ESG wpływa na budżet

Pominięcie elementów ESG istotnie zwiększa ryzyko inwestycyjne. Dzięki ESG inwestorzy są w stanie przewidzieć, jakie mogą osiągnąć zyski i jakie ponieść straty, wspierając finansowo wybraną firmę.

*dane pochodzą za strony Polskiego Stowarzyszenia ESG (https://polskiestowarzyszenieesg.pl/)

Ogólny poziom znajomości tematyki ESG w polskich firmach

Dlaczego mówimy o ESG w kontekście obowiązku? 4 tysiące polskich firm będzie musiało raportować dane! Nie oznacza to niestety, że mniejsze firmy, które z nimi współpracują, będą z tego zwolnione. Na nich również ciążyć będzie obowiązek dostarczania danych swoim kontrahentom. Już dzisiaj o wiele więcej firm niż wspomniane 4 tysiące musi być przygotowanych, aby te dane zbierać, ale też – żeby ewentualnie je usprawniać. Z jednej strony bowiem zbieramy dane, ale z drugiej musimy również założyć, że kontrahenci będą od nas oczekiwać nie tylko coraz lepszej jakości danych, ale też coraz lepszych wyników w zakresie na przykład ochrony środowiska, zarządzania relacjami z dostawcami czy z lokalną społecznością. ESG nie jest już tylko modą, ale obowiązkiem.

Raport ESG SZANSE I RYZYKA zaskakuje pozytywnie – wykazuje bowiem bardzo duży wzrost w firm, które już mają pojęcie o zrównoważonym rozwoju. Jest to 76% do 46% w roku ubiegłym. To nie jest tak, że te firmy wiedzą dokładnie, jak raportować czy zbierać dane. Często nie zdają sobie sprawy z tego, że tak naprawdę należy zacząć od strategii, nie od raportowania. Ten ogromny skok pokazuje, że firmy zaczynają rozumieć, że od tematu zrównoważonego rozwoju nie ma ucieczki. To jest bardzo ważne z perspektywy całego biznesu, gdyż jeszcze w ubiegłym roku największym wyzwaniem był brak świadomości znaczenia EGSG na rynku.

Panowało przekonanie, nawet na poziomie zarządów dużych firm,  że to kolejny „wymysł unijny”, taka trochę „choroba”, minie rok i wszystko ucichnie. Na szczęście, czego potwierdzeniem są dane w raporcie, nie ma nawet takiej dyskusji i faktycznie firmy już wiedzą, że jednak trzeba będzie się dostosować do tych nowych wymogów. ESG to prawdopodobnie największa transformacja, przed którą stanął świat biznesu. To jest przełom. To jest stworzenie całego biznesu zupełnie od nowa.

Ocena przyszłości rozwoju ESG 2022 vs. 2023

W pierwszej edycji raportu Polskiego Stowarzyszenia ESG (dane za rok 2022) zaledwie 31% firm twierdziło, że ESG będzie się rozwijać, teraz to już jest 46% (dane za rok 2023). Prawie połowa badanych firm rozumie, że temat zrównoważonego rozwoju zyskuje na znaczeniu.

52% organizacji uważało w 2022 roku, że nic się nie zmieni. Rzeczywiście, czym bliżej terminu wprowadzenia wymogów dotyczących ESG, tym więcej się o tym mówiło, zmieniły się również wymagania. Dzisiaj 32% firm deklaruje, że pozostanie w tym obszarze na obecnym poziomie.

ESG staje się coraz powszechniejsze, czego dowodem jest spadek liczby ankietowanych którzy twierdzą, że rola ESG będzie spadać. 23% firm deklaruje, że stosuje już rozwiązania w oparciu o ESG, 41% firm myśli o wprowadzeniu takich rozwiązań, a 46%, czyli niemal połowa badanych firm uważa, że ESG jest bardzo istotną kwestią i będzie się rozwijać.

ESG dotyka trzech obszarów zrównoważonego rozwoju:

• E – Environmental – kwestie związane z ochroną środowiska
• S – Social – odpowiedzialność społeczna
• G – (Corporate) Governance – ład korporacyjny

To są kluczowe kryteria, na które powinna zwracać uwagę każda firma dążąca do odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju. Bardzo ciekawym wnioskiem wynikającym z danych zebranych w drugiej edycji raportu jest to, że najczęściej wprowadzonymi już zmianami w zakresie ESG są te z kategorii S, czyli społecznej odpowiedzialności biznesu. W 2023 roku aż 64% badanych organizacji wdrożyło u siebie takie rozwiązania, 48% stosuje rozwiązania z zakresu E (ochrona środowiska), a 47% z G (ład korporacyjny).

Wzrost świadomości wymogu wdrażania strategii ESG

44% badanych w raporcie firm zgłasza, że posiada strategię ASG. To, wg Joanny Dargiewicz-Rożek, Członkini Zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG, zaskakująco dobry odsetek.  Być może niektóre firmy zadeklarowały „na zapas”, że takową strategie posiadają, a w rzeczywistości nad nią pracują? Nie jest to bardziej istotne niż to, że duży odsetek firm po prostu rozumie konieczność posiadania takiej strategii. ESG bowiem nie polega jedynie na zbieraniu danych i ich odpowiednim raportowaniu, ale początek przygody ze zrównoważonym rozwojem powinniśmy rozpoczynać od strategii zrównoważonego rozwoju, a zbieranie i raportowanie będą zwieńczeniem tej strategii,  przysłowiową „wisienką na torcie”.

Jak wynika z danych zebranych w raporcie, 55% firm zgłaszających posiadanie strategii ESG opracowało swoje strategie samodzielnie, zasobami wewnątrz organizacji. To jest bardzo dobry wynik i pokazuje, że w firmach jest chęć do tego, żeby sięgać po nowe rzeczy, żeby się uczyć. Wiadomo, że im większa firma, tym trudniej jest samodzielnie opracować taką strategię, dlatego wśród pozostałych firm deklarujących posiadanie strategii, 74% skorzystało z wyspecjalizowanych firm doradczych, 22% z kancelarii prawnych, a 13% z pomocy uczelni.

Główne powody wdrażania ESG

Jako główne powody, dla których firmy zdecydowały się na wdrożenie zasad ESG, w Raporcie ESG SZANSE I RYZYKA znajdziemy (porównanie % odpowiedzi w 2023 roku do odpowiedzi w 2022 roku):

• Samodzielna decyzja firmy, w większości spowodowana wymogami prawnymi: 66% w 2023 vs. 26% w 2022 roku
• „Bardziej proekologiczne nastawiona firma ma większe szanse na rozwój i jest lepiej odbierana przez klientów”: 48% vs. 33%
• Wymóg kontrahentów warunkujący utrzymanie się w łańcuchu dostaw: 40% vs. 30%
• Powody wizerunkowe: 29% vs. 33%
• Wymóg pozyskania finansowania: 29% vs. 26%

Bariery we wprowadzaniu strategii ESG

Wśród największych barier we wprowadzaniu strategii ESG, jak wynika z raportu Polskiego Stowarzyszenia ESG, znajdują się:

• zasoby ludzkie,
• dostęp do ekspertów,
• bariery finansowe.

Koszty wprowadzenia zasad ESG są ogromne. O tym nie mówi się głośno, ale samo przeprowadzenie podwójnej istotności analizy to koszt między 50 tysięcy euro a 250 tysięcy euro. Bez tego nie da się zrobić strategii, a na pewno nie da się napisać raportu, bo taki jest też wymóg. Według informacji od audytorów czy biegłych rewidentów cena takiego obligatoryjnego audytu to kwota pomiędzy 200 a 300 tysięcy złotych. To są koszty, które dla wielu firm, szczególnie tych mniejszych, wydają się być nie do udźwignięcia. Tym bardziej, że te ceny raczej w najbliższym czasie nie spadną, szczególnie u dobrych doradców.

Bardzo ważne zatem jest to, że jeżeli firma podpisuje umowę z doradcą, musi on być wiarygodny, sprawdzony w kilku źródłach i aby miał doświadczenie. Jeżeli musimy płacić tak ogromne sumy, należy wybrać kogoś, kto budzi zaufanie i dowiezie nam ten temat. Niestety doradcy, którzy nie maja zbyt dużego doświadczenia, ceny wcale nie są niższe, a niekoniecznie możemy liczyć na ich rzetelność.

Kolejne ryzyko związane z pieniędzmi, to kary finansowe, a nawet groźba więzienia. Dlatego doradca, którego wybieramy musi być odpowiedzialny, musi stosować się do zasad dyrektywy. Dlatego zarządy firm po prostu muszą wybierać doradców wyjątkowo odpowiedzialnie.

Blisko 45% firm przyznało, że ich firma spotkała się już z wymogiem przedstawienia kontrahentom z sprawozdania dotyczącego śladu węglowego i zrównoważonego rozwoju. To są te dane, o które duże firmy zaczynają pytać swoich mniejszych kontrahentów. Na razie jest to jeszcze często robione testowo, nie ma presji, że to musi być na 100% idealnie zrobione, jednak w najbliższej przyszłości te duże firmy będą wymagały od firm mniejszych, od swoich kontrahentów coraz bardziej precyzyjnych danych. Dlatego im szybciej organizacje się tym zainteresują, tym lepiej.

Kto wymaga danych dotyczących ESG od firm?

Szkolenia i koszty wprowadzania ESG

Szkolenia w zakresie ESG

Raport ESG SZANSE I RYZYKA pokazuje pozytywną zmianę mindsetu polskich organizacji w kwestii rozwijania zasobów ludzkich pod katem wymagań zrównoważonego rozwoju. W 2022 roku na przykład 45% firm twierdziło, że w ogóle ich nie interesuje kształcenie się w zakresie ESG. W 2023 roku odsetek tych firm wynosi już tylko 16%. 29% zamierzało wziąć udział w szkoleniach z zakresu zrównoważonego rozwoju w 2022, a w 2023 roku jest to już 38% firm.

Dane dotyczące szkoleń i podejścia polskich firm do rozwoju w obszarze ESG ilustruje poniższy obrazek:

Koszty wprowadzenia ESG

Eksperci z firmy badawczej Quality Watch oraz Instytutu Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS, we współpracy z którymi powstał raport Polskiego Stowarzyszenia ESG podzielili koszty wprowadzenia zasad zrównoważonego rozwoju na wymierne, oraz niewymierne czyli te, których nie da się policzyć, a na pewno firmy będą musiały przeznaczyć na nie pewne fundusze.

A poniższym obrazku przedstawiamy wymierne i niewymierne koszty wprowadzenia ESG:

Mapa Ryzyk ESG – poziom obaw w polskich firmach

Poziom obaw w organizacjach dotyczący wprowadzania zasad zrównoważonego rozwoju, według Raportu ESG SZANSE I RYZYKA, dotyczy przede wszystkim takich obszarów, jak:

• łańcuch dostaw
• konieczność zmiany kultury organizacyjnej
• brak możliwości lub znaczna trudność pomiaru we wszystkich ważnych obszarach
• trudności interpretacyjne nowych standardów
• rosnące koszty
• wybór odpowiedniego doradcy/ firmy doradczej i zdefiniowanie potrzeb organizacji
• transparentność
• gender pay gap

Podsumowanie – Manager Transformacji ESG

Idealną sytuacją dla firmy byłoby posiadanie własnych specjalistów ESG. Z myślą o wyzwaniach związanych z dostosowaniem biznesu do wymogów wynikających z obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju w Polsce powstał nasz Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG.

Współorganizowany przez Youniversity.be, Certyfikowany Program Manager Transformacji ESG, kompleksowo przygotowuje uczestników do wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju w swoich firmach.

Zdecydowanymi wyróżnikami Programu są bloki o taksonomii ⁠i o SLL, przygotowujące uczestników na ESG, jako szansę na pozyskanie funduszy na działania na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Program Certyfikowany Manager Transformacji ESG kierowany jest do osób, które:

• będą odpowiedzialne za przygotowanie i wdrożenie strategii ESG
• będą odpowiedzialne za opracowanie raportu zrównoważonego rozwoju
• będą dostarczały dane wewnętrznie w organizacji
• będą również dostarczały dane w organizacjach współpracujących z firmami, które muszą raportować ESG
• będą starały się o pozyskiwanie finansowania z banków, które coraz częściej decyzję o kredycie opierają o dane na temat wpływu firmy na otoczenie

Mając w organizacji certyfikowanego Managera Transformacji ESG, Twoja firma zyska:

• eksperta z praktyczną wiedzą na temat ESG
• mapę i sposoby angażowania interesariuszy pod kątem strategii zrównoważonego rozwoju
• strategię zrównoważonego rozwoju organizacji
• raporty ESG
• możliwość podejmowania decyzji na podstawie poprawnie zweryfikowanych danych
• możliwość uzyskania finansowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju w ramach SLL (Sustainability Linked Loan)

Szczegółowe informacje o Programie Manager Transformacji ESG znajdziesz tutaj >>

___________________

Wszystkie zdjęcia użyte w artykule pochodzą z prezentacji Joanny Dargiewicz-Rożek, Członkini Zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG.

Pełny Raport ESG SZANSE I RYZYKA dostępny jest do pobrania na stronie Polskiego Stowarzyszenia ESG: pobierz pełny raport>>